Wstecz

zdjęcia z wernisażu | zdjęcia z wystawy | film z wernisażu

Elżbieta Laskowska – Nie tylko... kabaret!
Karolina Prymlewicz – „Heil-life”, czyli brunatnienie rzeczywistości
Piotr Kułak – Gwiazdy i bohaterki. Kobiety w międzywojennym kabarecie
dr hab. Dorota Fox – Kultura kabaretowa w dwudziestoleciu. Prasa, radio i przemysł fonograficzny
dr Anna Manicka –„Frontem do dam”, czyli kobieta w dwudziestoleciu w sześciu odsłonach z perspektywy ówczesnej literatury i sztuki zaangażowanej

NIE TYLKO NÓŻKI!
Kabarety i rewie dwudziestolecia międzywojennego w Polsce

marzec – czerwiec 2018

Prezentowana wystawa służy przypomnieniu twórczości kabaretowej dwudziestolecia międzywojennego w Polsce. Kanwą narracji są fragmenty tekstów Juliana Tuwima, Mariana Hemara, Andrzeja Własta i innych autorów, wybrane według klucza odniesień do rzeczywistości społecznej, obyczajowej, kulturalnej i politycznej. Z popularnej rozrywki, z którą zawsze kojarzony był kabaret i rewia, przenosimy akcent na inny, satyryczny aspekt działalności twórców kabaretowych. Odejście od najbardziej znanych przebojów piosenki pozwala wydobyć niezauważane dotąd walory i znaczenie tekstów podawanych nie ze scen teatralnych, a ze „scenek” i „nadscenek”. Stąd również tytuł „Nie tylko nóżki!”, mający na celu zerwanie z infantylizacją kabaretu i rewii oraz niesprawiedliwą oceną jakości kabaretowej produkcji. Wachlarz tematów, które brali na warsztat autorzy piosenek i wierszyków, obejmował frywolne żarty, komentarze na temat kobiecej urody, mody i charakterów reprezentantek płci pięknej (często w stereotypowym ujęciu), kawiarniane flirty, plotki i ploteczki, dansingowe podboje, burzliwe romanse, marzenia o sławie i pieniądzach, jak również celne, i często mało „rozrywkowe”, spostrzeżenia na temat przemian obyczajowych, życia codziennego, problemów rodzinnych, biedy, życia ulicy, patologii społecznych, i wreszcie polityki – krajowej i zagranicznej, w tym zjawiska antysemityzmu. Wszystkie te wątki znalazły swój wyraz w rysunkach satyrycznych – tych drukowanych w prasie, jak i tych niepublikowanych. Zestawiamy je zatem z tekstami, by służyły za zwierciadło, jak na satyrę przystało. Wśród autorów są nazwiska znakomitych przedstawicieli gatunku, m.in. Jerzego Zaruby, Eryka Lipińskiego, Bronisława Wojciecha Linkego, Mendla Reifa, Anny Gosławskiej-Lipińskiej „Ha-Gi”.

Chcąc przypomnieć najważniejszych aktorów kabaretowych – m.in. Eugeniusza Bodo, Mirę Zimińską, Zulę Pogorzelską, Hankę Ordonównę, Adolfa Dymszę, Lodę Halamę, Fryderyka Járosy’ego, Kazimierza Krukowskiego, prezentujemy ich fotograficzne wizerunki. Dla przypomnienia, jaką siłę oddziaływania na wyobraźnię masową miały kabaret i rewia, przypominamy filmy i piosenki z lat 20. i 30. – nie tylko posiłkujące się estetyką „lekkiej muzy”, ale w których wątek kabaretowy jest jednym z ważniejszych. Żeby poczuć atmosferę życia kabaretowo-kawiarnianego, pokazujemy jedne z najciekawszych projektów okładek nut i programów kabaretowych, przytaczamy recenzje prasowe, m.in. samego Tadeusza Boya-Żeleńskiego, oraz teksty parodystyczne i autoparodystyczne wskazujące na ogromny dystans autorów i wykonawców do siebie i sztuki w ogóle. Zatem śmiejmy się z nimi! „Kto wie, czy świat potrwa jeszcze trzy tygodnie?”.

Prace ze zbiorów

Muzeum Karykatury im. Eryka Lipińskiego w Warszawie
Muzeum Narodowego w Warszawie
Muzeum Plakatu w Wilanowie – Oddziału Muzeum Narodowego w Warszawie
Muzeum Teatralnego w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej
Biblioteki Narodowej

Materiały archiwalne ze zbiorów

Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego
Muzeum Teatralnego w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej
Narodowego Archiwum Cyfrowego
Archiwum Domu Aukcyjnego Rempex

Stroje i biżuterię z epoki na wystawę udostępnił Adam Leja
Manekiny na wystawę udostępniło Stowarzyszenie Przyjaciele Muzeum Narodowego w Warszawie

Kuratorzy wystawy: Karolina Prymlewicz, Piotr Kułak

Projekt i opracowanie graficzne katalogu i plakatu: Paweł Osial

Partner Muzeum Karykatury

Patron honorowy wystawy

Partner wystawy

Patroni medialni wystawy

Nie tylko nóżki! Kabarety i rewie dwudziestolecia międzywojennego w Polsce

wernisaż: 5 marca 2018

6 marca – 10 czerwca 2018

Zdzisław Czermański (1900-1970)
Piłsudski-girls, 1931 [J. Piłsudski, A. Koc, W. Sławek, B. Wieniawa-Długoszowski, I. Matuszewski, K. Świtalski, A. Prystor, B. Miedziński]
Teka litografii pt. „Marszałek Piłsudski w 13 karykaturach Zdzisława Czermańskiego”
Praca pochodzi z kolekcji Muzeum Karykatury im. Eryka Lipińskiego.

Jerzy Zaruba (1891-1971)
Jarmark przedwyborczy, 1930 [I. Daszyński, M. Niedziałkowski, W. Sławek, A. Koc, W. Trąmpczyński, S. Stroński]
publ. „Wróble na Dachu” 1930, nr 19
Praca pochodzi z kolekcji Muzeum Karykatury im. Eryka Lipińskiego.

Bolesław Baake (1905-1963)
bez tytułu, 1930
Praca pochodzi z kolekcji Muzeum Karykatury im. Eryka Lipińskiego.

Stanisław Dobrzyński (1897-1949)
Szał (Z teki autolitografii „Szał”), 1921
Praca pochodzi z kolekcji Muzeum Karykatury im. Eryka Lipińskiego.