Druga wojna światowa stanowiła częsty temat w połowie lat 40. XX w. Na tym tle wyróżnia się praca rysownika, malarz i krytyka Ignacego Witza (1919-1971), który do jej konsekwencji nawiązał w sposób nieoczywisty.

W latach 1942-1943 w rejonie egipskiej miejscowości El Alamein stoczono dwie bitwy pomiędzy wojskami aliantów i państw osi. W pierwszej wojska brytyjskie dowodzone przez generała Claude’a Auchinlecka zatrzymały postępy żołnierzy włoskich i niemieckich (tzw. Afrika Korps) kierowanych przez feldmarszałka Erwina Rommla. W drugiej, dowodzonej przez brytyjskiego feldmarszałka Bernarda Montgomery, alianci pokonali przeciwników i przełamali ich dominację w Afryce. W czasie obu bitew zginęło lub zostało rannych ponad 40 tys. żołnierzy, zniszczeniu uległo ponad 1000 czołgów, na pustyni pozostały setki pozostałości po pociskach, minach, broni oraz wojskowego ekwipunku.

Na rysunku Witza ślady po stoczonych bitwach są ledwo widoczne, przysypane piaskiem pustyni lufy dział wtapiają się w krajobraz, nie wyróżniając się na tle niewielkiej oazy. Na pierwszy rzut oka spotkanie żółwi na tytułowej „randce” wydaje się wyłącznie popularnym wśród rysowników zabiegiem antropoizacji świata zwierzęcego. Jest w nim jednak coś więcej. Stojące naprzeciw siebie zwierzęta z hełmem niemieckim i brytyjskim zamiast karapaksu nie są dla siebie wrogami, tak jak poprzedni właściciele ich „skorup”. Za pomocą doskonałej kreski i pozornie lekkiej tematyki Witz poruszył tematy niezwykle poważne: dramat II wojny światowej, konsekwencji konfliktów zbrojnych dla przyrody, możliwości porozumienia pomiędzy walczącymi stronami. Randka dwóch żółwi na egipskiej pustyni daje nadzieję, że pomimo dramatu wojny spotkanie takie jest możliwe, proces ten wymaga jednak czasu, który nie jest w stanie ukryć śladów wojny.

Pracę zakupiono do zbiorów muzeum w 1982 r.

Aldona Tołysz