Maria Tarska (Kryszczukajtis)
bez tytułu, 1959
tusz
nr inw. MK 2186

Dziś zapraszamy na oddział położniczy, gdzie świeżo upieczony ojciec oczekujący potomstwa z radością wyznaje pielęgniarce: „To będzie nasz pierworodny…”. Lokalizacja ta nie jest przypadkowa, wiadomo przecież, że dzieci nie przynoszą bociany. Tym bardziej w przypadku ciąży mnogiej logika podpowiada, że żaden bocian nie byłby wstanie udźwignąć pięcioraczków. Statystycznie poczęcie takiej gromady przypada raz na 40 960 000 ciąż, czyli szanse są większe niż w przypadku gier hazardowych (prawdopodobieństwo wygranej na loterii wynosi jeden na 14 milionów, decyzję w co grać pozostawiamy czytelnikom).

Warto dodać, że w latach 50. XX w. przyszli rodzice nie znali płci dziecka. Pierwszy skaner obrazujący badanie ludzkich organów powstał w 1951 r. Pierwszy obraz USG płodu uzyskano w 1958 r., technologia ta upowszechniła się jednak dopiero w kolejnej dekadzie – w Polsce ultrasonografy wprowadzono dopiero pod koniec lat 70. XX w. Niczym niezmącona radość ojca z rysunku nie powinna zatem nikogo dziwić…

Autorką pracy opublikowanej w 1959 r. w „Szpilkach” jest Maria Tarska primo voto Kryszczukajtis, secundo voto Malecká (1924-1992), rysowniczka, graficzka, publikująca swoje prace w „Szpilkach”, „Panoramie” i czechosłowackim piśmie „Dikobraz”. Artystka pod koniec lat 50. XX w. przeniosła się do Czechosłowacji, po Praskiej Wiośnie wyjechała na prowincję i zaczęła pracę na stanowisku grafika w największej papierni w kraju w Štětí.

Tarska ze względu na „antypaństwowe” pochodzenie nie dostała się na Akademię Sztuk Pięknych. Brak akademickiego wykształcenia był dla artystki poważnym dyskomfortem i odbierał pewność siebie. W liście do Lipińskiego pisała: „Sam widzisz, że się nie opłaci uwieczniać moje bardzo szare imię w Twoim słowniku karykaturzystów” (1975). Tymczasem jej rysunki charakteryzowała lekka, ale pewna kreska i wysublimowany humor, który docenił reżyser Leonard Pulchny, zapraszając Tarską (Kryszczukajtis), do pracy przy filmie animowanym „Historia pewnego listu” (1957). Po 1968 r. Tarska (Malecká) zajmowała się głownie ilustracją książek dla dzieci i młodzieży.

Pracę zakupiono do zbiorów muzeum w 1981 r.

Aldona Tołysz